Primitieve brein
Ik hoor het regelmatig eens terugkomen in de praktijk: "Soms eet ik (bewust) niet als ik honger voel, waarom zou ik? Mijn lichaam heeft reserve genoeg zitten. Het moet die voorraad maar eerst opgebruiken."
Als je wil afvallen dan klinkt dat inderdaad heel logisch, maar jouw lichaam of beter je brein is niet op die manier geprogrammeerd. Jij kijkt naar je vet als iets wat je liefst zo snel mogelijk kwijt wil want het ziet er niet mooi uit. Voor je lichaam is vet niet iets esthetisch maar iets functioneel.
Het is een voorraad aan energie die je kan helpen om te overleven als er ooit langdurig een tekort aan voedsel of brandstof zou optreden. Jouw lichaam wil het niet aan een sneltempo kwijt geraken. Dus het idee om het hongersignaal van je lichaam regelmatig te negeren in de hoop dat je daardoor sneller vet zal verliezen houdt geen steek voor je brein.
Metabolisme
Je hebt dagelijks een minimum hoeveelheid energie nodig om goed te functioneren. Dat is je basaal metabolisme en dient om al je vitale functies vlot te laten verlopen.
Wanneer je gedurende een langere periode je lichaam ernstig tekort doet door het volgen van strenge crashdiëten (bv. 800 à 1000 kcal per dag), dan zal je lichaam je metabolisme daaraan aanpassen. Het wil namelijk niet te snel door zijn energievoorraad heen zitten. Je lijf gaat dus in spaarstand.
Vetopslag
Een chronisch tekort aan energie triggert in je hersenen een primitieve overlevingsmodus. In tijden van 'hongersnood' - want zo ziet je lijf dat wanneer je consequent zijn signalen negeert - kan je maar beter niet te snel door je energievoorraad heen geraken.
Het beetje energie dat binnen komt, zal je lichaam dus zo zuinig mogelijk proberen te gebruiken en indien nodig ook opslaan.
Spierafbraak
Een volgende stap bij een chronisch tekort aan energie is dat je lichaam andere bronnen van brandstof zal gaan zoeken. Waar normaal gezien koolhydraten je snelle, directe brandstof zijn voor je spieren en je hersenen, zal je lichaam bij een tekort aan koolhydraten eiwitten uit je spieren omzetten tot brandstof.
Dat gaat natuurlijk gepaard met een verlies aan spiermassa. En laten die spieren nu net de energieverbranders zijn in je lichaam die mee je metabolisme bepalen. Hoe minder spiercellen, hoe minder energie je lichaam nodig heeft en hoe lager je metabolisme is.
Focus op eten
Een ander fenomeen dat kan optreden wanneer je vaak honger hebt, is dat je focus op eten kan toenemen. Het is alsof je hersenen sensoren aanzetten die je omgeving afspeuren op zoek naar energierijk voedsel.
Jij weet misschien wel dat je bewust voor dat hongergevoel kiest, maar je brein gaat weer uit van die toestand van hongersnood. Om te overleven zorgt het er dus voor dat je je nog meer aangetrokken voelt tot al het eten dat je tegen komt.